Τις τελευταίες ημέρες η ελληνική επικράτεια βρίσκεται υπό τη συνεχόμενη επίδραση ορυκτογενούς σκόνης από την έρημο της Σαχάρας. Αν και η μεταφορά ερημικής σκόνης από τις ερήμους της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής προς τη λεκάνη της Μεσογείου είναι ένα φυσικό φαινόμενο, η συχνότητα και η ένταση αυτών των πρόσφατων φαινομένων μπορεί να χαρακτηριστούν ασυνήθιστες. Στο πλαίσιο της εθνικής ερευνητικής υποδομής ΠΑΝΑΚΕΙΑ έχουν ενταχθεί σε εθνικό επίπεδο οι κύριοι σταθμοί παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που υπάγονται στα ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας. Οι σταθμοί αυτοί παρακολουθούν σε συνεχή βάση και πραγματικό χρόνο την εξέλιξη των φαινομένων και αποτελεί υποχρέωση της υποδομής η έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση σχετικά με αυτά τα φαινόμενα.
Η παρουσία σκόνης στην ατμόσφαιρα ήταν ιδιαίτερα αισθητή στην Αττική το τελευταίο 24ωρο, η μέγιστη τιμή PM10 που παρατηρήθηκε ήταν 518 μg/m3 (μέση τιμή πενταλέπτου στις 23:25 της 25/3) όπως καταγράφηκε από το σταθμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο και το φαινόμενο βρίσκεται σε ύφεση (191 μg/m3 μέση τιμή πενταλέπτου στις 15:30 της 26/3). Στην Κρήτη, που βρίσκεται σχεδόν υπό τη συνεχή επίδραση σκόνης από τις 22 Μαρτίου, οι τιμές σήμερα 26/3 ανήλθαν στα 710 μg/m3 στο Ηράκλειο στις 16:20 και στα 384 μg/m3 στο σταθμό υποβάθρου του Φινοκαλιά στις 16:40 σύμφωνα με τις μετρήσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης (μέσες τιμες πενταλέπτου). Υπενθυμίζεται ότι η οριακή επιτρεπτή 24ωρη τιμή είναι 50 μg/m3 και δε πρέπει να παραβιάζεται πάνω από 35 φορές το χρόνο. Το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη και αναμένεται συνεχιστεί με μειωμένη ένταση μέχρι τις 29/3 επηρεάζοντας κυρίως την κεντρική και νότια Ελλάδα. Σημαντικά αυξημένες συγκεντρώσεις σκόνης είναι πιθανόν να πλήξουν το ανατολικό κυρίως τμήμα της Κρήτης την Τετάρτη 28/3.
Η πανελλαδική ερευνητική υποδομή ΠΑΝΑΚΕΙΑ (PANACEA- PANhellenic infrastructure for Atmospheric Composition and climatE change) στοχεύει στο συντονισμό των εθνικών υποδομών για την παρατήρηση ατμοσφαιρικών και κλιματικών παραμέτρων, προσφέροντας υπηρεσίες στην πολιτεία και στους πολίτες.
Η υποδομή συντονίζεται από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών του Πανεπιστημίου Κρήτης, με υπεύθυνο τον Νικόλαο Μιχαλόπουλο Καθηγητή του Τμήματος Χημείας του ΠΚ και Διευθυντή του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η υποδομή έχει πανελλήνια εμβέλεια και συμμετέχουν το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής του ΙΤΕ, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίο, το Πανεπιστήμιο Πάτρας και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών.
